Zakup złota na firmę – co trzeba wiedzieć?

Złoto fizyczne chętnie kupują banki centralne, inwestorzy prywatni, a coraz częściej również przedsiębiorcy – w ramach inwestycji lub zabezpieczenia kapitału. Na jakich zasadach przedsiębiorca może kupić kruszec, jakie podatki się z tym wiążą i jak zaliczyć zakup do kosztów uzyskania przychodu?

Dlaczego warto rozważyć zakup złota?

Zakup złota na firmę w wielu sytuacjach może być dobrą inwestycją – sposobem na efektywne zarządzanie kapitałem i jego dywersyfikację. Fizyczne złoto, jako bezpieczna przystań, chroni środki przed działaniem inflacji i daje do nich dostęp w nieprzewidzianych sytuacjach różnego typu (takich jak na przykład kryzys bankowy).

Podobnie jak w przypadku banków centralnych, posiadane złoto może umocnić pozycję firmy w otoczeniu konkurencyjnym i dać jej możliwość elastycznego reagowania w trudnych sytuacjach.

Przeczytaj także: Dlaczego banki centralne kupują złoto?

Złoto kupowane na firmę a VAT

Zgodnie z zapisami Ustawy o podatku od towarów i usług, sprzedaż złota inwestycyjnego jest zwolniona z podatku VAT. Zasada ta dotyczy zarówno klientów indywidualnych jak i przedsiębiorców, którzy kupują złoto na firmę. Przy czym ma zastosowanie jedynie w przypadku zakupu złota inwestycyjnego (wytwarzanego w celu przechowania kapitału) – nie obejmuje na przykład biżuterii czy innych produktów wykonanych z tego kruszcu.

Zgodnie z zapisami Ustawy o podatku od towarów i usług (art. 121), fizyczne złoto inwestycyjne, to:

• sztabki lub płytki o próbie minimum 995 tysięcznych (tzn. składające się w co najmniej 99,5% ze złota),
• złote monety o próbie minimum 900 tysięcznych (złoto stanowi tu minimum 90% masy wyrobu).

W przypadku monet istnieją także dodatkowe warunki. Powinny być – obecnie lub w przeszłości – prawnym środkiem płatniczym w kraju pochodzenia oraz być wybite po 1 800 roku. Dodatkowo powinny być sprzedawane po cenie, która nie przekracza o więcej niż 80% wartości rynkowej złota zawartego w monecie. Zgodnie z tymi zasadami, inwestycyjny charakter mają monety bulionowe, nie mają go jednak numizmaty, monety historyczne i podobne wyroby kolekcjonerskie.

W artykule 122. wspomnianej ustawy, istnieje również zapis opisujący zwolnienie z podatku VAT dla dostaw, wewnątrzwspólnotowego nabycia oraz importu złota inwestycyjnego.

Wliczenie zakupu złota w koszty uzyskania przychodów

Przedsiębiorca ma prawo zaliczyć zakup fizycznego złota inwestycyjnego do kosztów uzyskania przychodów – po spełnieniu określonych kryteriów.

Podobnie jak w przypadku pozostałych kosztów, zakup kruszcu musi mieć związek z prowadzoną działalnością. W przypadku złota, kryterium to jest spełnione w sytuacji, gdy zakup ma charakter inwestycyjny (w tym wtedy, gdy jest formą zabezpieczenia finansowego na przyszłość) – zgodnie z ustawową definicją, według której koszty uzyskania przychodów to wydatki poniesione w celu osiągnięcia przychodów lub zachowania czy zabezpieczenia ich źródła (art. 22 Ustawy o PIT).

Konieczne będzie także posiadanie dokumentu potwierdzającego zakup, np. prawidłowo wystawionego rachunku lub faktury VAT. Wydatek musi być też definitywny (bezzwrotny) i dokonany już przez podatnika.

Jako koszty uzyskania przychodów przedsiębiorca ma prawo uwzględnić:

• koszt zakupionego złota inwestycyjnego,
• koszty transportu,
• koszty powiązanych usług, na przykład ubezpieczenia czy depozytu.

Wydatki te powinny być zaksięgowane w odpowiednich rubrykach księgowych jako koszty uzyskania przychodów (ale koszty te ujawnia się dopiero po sprzedaży złota zaliczonego do inwestycji w spółce).

Warto wiedzieć, że przedsiębiorca prowadzący działalność gospodarczą ma prawo wliczyć w majątek przedsiębiorstwa elementy majątku prywatnego – i obejmuje to także złoto inwestycyjne. Następnie, jeśli sprzeda je w niezmienionej formie, sprzedaż będzie zwolniona z VAT. Konieczność zapłaty daniny pojawi się jednak, jeśli złoto zostanie przetworzone, na przykład wykona się z niego biżuterię.

Sprzedaż złota a podatek dochodowy

W przypadku osób fizycznych, które nie prowadzą działalności gospodarczej, możliwe jest zwolnienie z podatku dochodowego. To możliwe w sytuacji, gdy złoto kupowane jest wyłącznie w celach zabezpieczenia kapitału, a następnie podatnik sprzedaje je z zyskiem po upływie co najmniej pół roku. Zasada ta nie obowiązuje jednak w przypadku przedsiębiorców – sprzedając złoto, mają oni obowiązek odprowadzić podatek dochodowy (niezależnie od okresu, w którym podatnik sprzedaje kruszec i osiąga z tego tytułu przychód).

Wysokość „podatku od złota” zależy od wybranej formy działalności oraz formy opodatkowania.

• W przypadku płatników PIT (np. osób prowadzących jednoosobową działalność gospodarczą, spółek cywilnych czy jawnych), jest to 12 lub 32% (zasady ogólne) lub 19% (podatek liniowy).
• Z kolei płatnicy CIT (spółki kapitałowe, czyli osoby prawne) opłacają „podatek od zysków kapitałowych ze sprzedaży złota” w wysokości 19%.

Podstawą opodatkowania w obu przypadkach jest dochód, czyli przychód pomniejszony o koszty jego uzyskania.

Podatek od zysków kapitałowych ze sprzedaży złota nie musi sprawiać, że zakup na firmę nie będzie korzystny

Jeśli złoto jest kupowane z myślą o wieloletniej inwestycji, podatek nałożony przy sprzedaży co prawda zmniejszy dochód, wciąż jednak inwestycja może być bardzo opłacalna – przy założeniu utrzymania trendu wzrostowego złota (co w obecnych uwarunkowaniach wydaje się niemal pewne). Zwłaszcza że w ostatnich dekadach wzrost cen jest dynamiczny. Tylko przez ostatnie 5 lat (wrzesień 2019 – wrzesień 2024) cena uncji złota wzrosła o około 80% (z około 1 459 do 2 635 dolarów za uncję), a w ciągu 20 lat – o około 500% (z 435 do 2 635 dolarów).

Jednocześnie jak każda inwestycja, zakup złota może wiązać się z ryzykiem (choć jest ono bardzo małe i dotyczy głównie krótkoterminowej spekulacji).

Przeczytaj także: Dlaczego warto inwestować w złoto?

Podatek PCC

Zakup złota w formie fizycznej wiąże się z koniecznością zapłaty podatku PCC, jednak tylko w przypadku osób prywatnych (które kupują złoto od innych osób niebędących przedsiębiorcami, a wartość transakcji jest wyższa niż 1 000 zł). Jeśli jednak sprzedawcą jest podmiot gospodarczy (taki jak na przykład sklep ASCOIN), obowiązek ten nie występuje. Zarówno osoby fizyczne, jak i przedsiębiorcy nabywają w tej sytuacji kruszec od płatnika VAT (podmiotu dokonującego odpłatnej dostawy towarów). Zgodnie z polskim prawem, gdy sprzedawca jest takim płatnikiem, nie ma obowiązku odprowadzenia podatku PCC.

Przeczytaj więcej: Sprzedaż złota a podatek – najważniejsze zasady 2024

Złoto w kontekście podatkowym – czy zakup złota jest rejestrowany?

Ogromną przewagą złota fizycznego nad innymi aktywami (takimi jak akcje, czy tzw. złoto papierowe) jest fakt, że jest ono niezależne od systemu bankowego, czy szerzej – światowego systemu finansowego. Tym samym zjawiska takie jak upadek największych banków, hiperinflacja, krach na giełdzie czy globalny kryzys nie obniżają siły nabywczej zainwestowanego w złoto kapitału i nie zablokują do niego dostępu. Złoto fizyczne jest też niezależne od kontroli instytucji państwa (znacznie trudniej przeprowadzić konfiskatę złota niż na przykład zablokować środki na koncie bankowym).

Jednocześnie trzeba mieć świadomość, że zakup złota (powyżej określonej kwoty dla pojedynczej transakcji) jest rejestrowany. Więcej na ten temat przeczytasz w naszym artykule: Czy złoto można kupić anonimowo?

Co jeszcze warto wiedzieć?

Warto pamiętać, że w przypadku osób fizycznych problemem może być kwalifikacja zakupu złota – czy jest to zakup okazjonalny (prywatny) czy związany z działalnością gospodarczą. Jeśli zakupy prywatne są regularne, na wysokie kwoty, podatnik może zostać uznany przez urząd za przedsiębiorcę i zostać zobowiązany do zapłaty podatku dochodowego.

Ponieważ przepisy w niektórych sytuacjach mogą być niejednoznaczne, w przypadku wątpliwości najlepiej złożyć wniosek o indywidualną interpretację podatkową (w urzędzie właściwym dla miejsca prowadzenia firmy).