Na czym polega dywersyfikacja portfela inwestycyjnego?

Dywersyfikacja inwestycji to podział posiadanego kapitału na mniejsze części i zainwestowanie każdej z nich w odmienny sposób – w aktywa o różnym poziomie ryzyka i o różnym charakterze tych ryzyk. Czym dokładnie jest dywersyfikacja kapitału i jakich zasad przestrzegać w budowaniu strategii dla swoich środków?

Co to jest dywersyfikacja i jakie daje korzyści?

Mówiąc najprościej, dywersyfikacja to zróżnicowanie inwestycji – podział kapitału między różne aktywa/formy inwestowania. Pozwala zabezpieczyć oszczędności na wypadek niespodziewanych zdarzeń – jeśli środki są zainwestowane w jedną klasę aktywów, w przypadku ewentualnych kłopotów, inwestor traci wszystko.

W strategii dywersyfikacji inwestuje się zwykle w aktywa słabo skorelowane, tzn. takie, które w podobnych warunkach rynkowych będą zachowywać się w odmienny sposób. Dla przykładu w momentach kryzysowych na rynkach często pojawia się niepokój, a nawet panika, skutkująca gwałtowną wyprzedażą akcji i obniżeniem ich wartości. Jednocześnie gdy nastawione na zysk (a jednocześnie bardziej ryzykowne) formy inwestycji generują straty, wzrasta znaczenie obligacji czy bezpiecznych przystani, takich jak złoto. Wtedy to właśnie one pozwalają zachować siłę nabywczą zainwestowanego kapitału.

Najważniejsze korzyści dywersyfikacji, to:

• Bezpieczeństwo – ograniczenie ryzyka utraty całości lub dużej części kapitału.
• Ochrona przed zmiennością – tzn. fluktuacjami wycen poszczególnych aktywów, szczególnie w krótkim okresie czasu. Jeśli koszyk inwestycyjny jest zbalansowany, tego rodzaju zmienności poszczególnych klas aktywów mogą neutralizować się wzajemnie lub zmniejszać negatywne skutki ewentualnych obniżek.

Dobrze zdywersyfikowany portfel, czyli jaki?

Odpowiednio zdywersyfikowany portfel inwestycyjny powinien być zrównoważony. W praktyce oznacza to, że powinien pozwalać na zyski w czasie dobrej koniunktury, ale też na zabezpieczenie kapitału w czasie złej. Warto więc, jak już wspomnieliśmy, wybierać takie inwestycje, które zachowują się przeciwstawnie – jedna rośnie w określonych warunkach, a druga spada.

Strategia dywersyfikacyjna to bardzo indywidualna kwestia – może zależeć od wielu czynników. Takim czynnikiem są na przykład cele inwestora (jak bardzo zależy mu na zysku, jak szybko chce go osiągnąć i jakie ryzyko jest w stanie zaakceptować). Podział środków na różne formy inwestowania jest więc kwestią indywidualną i nie ma uniwersalnej zasady, która pozwoli skutecznie dywersyfikować portfel niezależnie od sytuacji. Bardzo ważne są tutaj również wiedza i doświadczenie inwestora.

Najważniejsze zasady dywersyfikacji

Kluczem do skutecznej dywersyfikacji jest zrozumienie korelacji między aktywami. Jeśli dwa aktywa są silnie skorelowane dodatnio, oba będą prawdopodobnie rosły lub spadały jednocześnie. Inwestując w aktywa o niskiej lub ujemnej korelacji, możliwa jest sytuacja, w której spadek wartości danego aktywa jest równoważony wzrostem innego. Jednocześnie warto pamiętać, że i tutaj nie mamy do czynienia z bezwyjątkową regułą, a nawet najlepsza strategia dywersyfikacji wiąże się z pewnym ryzykiem.

W zależności od przyjętej strategii dywersyfikacja może przybierać różne formy:

• Zakup różnych klas aktywów – na przykład akcji, obligacji, nieruchomości, surowców i innych, które reagują zwykle odmiennie na zmieniające się warunki ekonomiczne.
• Geograficzna dywersyfikacja – rynki w różnych krajach i regionach mogą reagować różnie na globalne wydarzenia ekonomiczne. Znając tę zależność, można chronić się przed ryzykiem związanym z problemami w jednym konkretnym regionie.
• Dywersyfikacja w ramach klasy aktywów – nawet w obrębie jednej klasy aktywów, takiej jak akcje, można dalej dywersyfikować, inwestując w różne sektory lub podmioty o różnej skali działania czy charakterze. W przypadku metali szlachetnych taka dywersyfikacja może dotyczyć na przykład złota (względnie słabo zależnego od sytuacji gospodarczej) i srebra lub palladu (metali, których cenę w większym stopniu kształtuje sytuacja w globalnym przemyśle).

Ponieważ sytuacja na rynkach nieustannie się zmienia, częścią skutecznej dywersyfikacji może być regularna relokacja środków między aktywami.

Jak inwestycja w złoto może pomóc w dywersyfikacji portfela?

Złoto jest nazywane bezpieczną przystanią inwestorów, tzn. aktywem, które zachowuje stabilność w sytuacjach kryzysowych – gdy bardziej ryzykowne aktywa tracą na wartości lub gracze na rynku obawiają się, że mogą tę wartość stracić w niedalekiej przyszłości.

Podczas kryzysów gospodarczych i zdarzeń z silnym negatywnym wpływem na gospodarkę ceny złota zwykle utrzymują się na stabilnych poziomach, a często nawet rosną. Dzieje się tak, ponieważ inwestorzy wycofują kapitał z rynku akcji, a lokują go w bezpiecznych przystaniach właśnie. W ostatnich latach cena złota przekroczyła rekordowe 2 000 dolarów za uncję po wybuchu pandemii, rozpoczęciu pełnoskalowej wojny za naszą wschodnią granicą i wiosną 2023 roku, gdy na rynkach zapanowała panika związana z potencjalnym kryzysem bankowym.

W kontekście metali szlachetnych dywersyfikacja może być zatem rozumiana jako posiadanie jednocześnie instrumentów o dużym ryzyku i wrażliwości na kryzys gospodarczy oraz takich, które w momentach kryzysowych zachowują się stabilnie (czego przykładem jest złoto inwestycyjne takie jak złote sztabki czy złote monety).