Jak odróżnić piryt od złota?

Piryt i złoto w naturalnym środowisku występują w skałach o podobnych właściwościach. Ze względu na zbliżony odcień odróżnienie tych dwóch rodzajów kruszcu może sprawiać problem niedoświadczonym poszukiwaczom, kolekcjonerom lub inwestorom. W porównaniu do królewskiego metalu, poza złotym odcieniem i metalicznym połyskiem, piryt jest pospolitym minerałem, obecnie wykorzystywanym coraz rzadziej w przemyśle. Jak odróżnić piryt od złota?

Piryt – złoto głupców czy cenny minerał?

Piryt, podobnie jak tombak, potocznie nazywany jest złotem głupców, jednak kamień ten poza podobnymi właściwościami kolorystycznymi i miejscem występowania, nie ma za dużo wspólnego ze złotym kruszcem. To minerał żelaza z grupy siarczków, który składa się z żelaza i siarki. Naturalnie występuje w wielu rodzajach skał, dlatego uznaje się go za jeden z najpowszechniej dostępnych minerałów siarczkowych. Obecnie wykorzystanie pirytu stale się zmniejsza, a minerał ma zastosowanie w przemyśle papierniczym i chemicznym. Po odpowiedniej obróbce pojawia się również w sprzedaży jako kamień ozdobny lub kolekcjonerski, jednak nie wykazuje on dużej wartości. Właściwości pirytu wykorzystywano często przy wydobyciu złota. W tych samych skałach można uświadczyć obecność minerału i złotego kruszcu, dlatego poszukując rudy pirytu, można było odnaleźć złoża złota. Dziś na nowo odkrywa się walory minerału i szuka dla niego zastosowań w przemyśle wysokiej technologii m.in. przy produkcji katalizatorów czy paneli fotowoltaicznych.

Ile warty jest piryt?

Wartość pirytu jest wielokrotnie niższa od wartości złota, na co wpływ ma duża powszechność minerału na całym świecie. Złoża pirytu znajduje się m.in. w Stanach Zjednoczonych, Peru, a także krajach Europy, takich jak Włochy, Hiszpania, a także Polska. Cena pirytu w dużej mierze zależy od wielkości wyrobu – minerał w naturalnej postaci o średnicy 50 mm można kupić już za około 30 złotych.

Piryt a złoto – różnice

Piryt to minerał barwy mosiężno-żółtej o złotym odcieniu. Cechuje go stosunkowo wysoka gęstość – od 4,95 do 5,10 g/cm³, choć w porównaniu do złota jest zdecydowanie lżejszy. W stanie naturalnym piryt ma bladożółty odcień z połyskującymi drobinkami o srebrzystym kolorze. W kontakcie z tlenem matowieje i przyjmuje ciemniejszą barwę, czego nie można powiedzieć o złotym kruszcu, który nie wykazuje właściwości reaktywnych. Przy wskazywaniu różnic między tymi dwoma surowcami warto zwrócić uwagę na ich budowę. Złoto wyróżnia nieregularna forma z delikatnie zaokrąglonymi krawędziami, natomiast piryt przyjmuje postać regularną z ostrymi krawędziami. Doświadczonym poszukiwaczom złota do wskazania cennego kruszcu wystarczy ocena wizualna – barwa metalu o dużej wartości jest bardziej złocista – jak wskazuje sama nazwa.

Przeczytaj także: tombak, a złoto - podobieństwa i różnice.

Jak odróżnić złoto od pirytu?

W celu odróżnienia złota od pirytu można przeprowadzić próbę z wykorzystaniem magnesu. Piryt wykazuje delikatne właściwości magnetyczne, natomiast złoto czystej próby – nie. Taki eksperyment pozwoli ocenić, z jakim rodzajem kruszcu mamy do czynienia. Innym rozwiązaniem jest wykonanie próby rysy. Test polega na wzrokowej ocenie barwy sproszkowanego minerału, jaka pozostanie po silnym pocieraniu fragmentem kruszcu o nieszkliwioną porcelanę. Można do tego wykorzystać m.in. spód talerza, kubka lub filiżanki. Ciemna, niemal czarna rysa o delikatnie zielonkawym odcieniu wskazuje na piryt. Złoto po przeprowadzeniu takiej próby powinno pozostawić ślad w odcieniu żółtozłocistym.

Przeczytaj także: złoto – właściwości i zastosowanie.

Czy piryt się pali?

Ciekawostką jest, że termin „piryt”, a dokładniej „pyr” w tłumaczeniu z języka greckiego oznacza „ogień”, a minerał służył pierwszym cywilizacjom w procesie rozpalania ognia przy użyciu dwóch kamieni. W tym celu wykorzystywano jeszcze krzemień, a tarcie jednego minerału o drugi powodowało wytworzenie iskier, dzięki którym ogień palił się dłużej i jaśniejszym płomieniem.

Dowiedz się także: jak rozpoznać awers i rewers monety oraz co to jest znak menniczy z naszych poprzednich artykułów.