Od czego zależy cena złota?

Złoto, od wieków uważane za symbol bogactwa i trwałości, jest nie tylko cenionym metalem szlachetnym, ale także jednym z najbardziej obserwowanych wskaźników na światowych rynkach finansowych. Choć jest względnie stabilnym aktywem (ceny mają tendencję do stałych wzrostów w długim terminie), jego wycena zmienia się każdego dnia. Jakie czynniki mają na to wpływ?

Prawo popytu i podaży

Ważnym i dość oczywistym czynnikiem kształtującym ceny królewskiego kruszcu jest popyt i podaż. Im większe zainteresowanie inwestorów, tym naturalnie ceny są wyższe. Zainteresowanie natomiast wzrasta zwykle w momentach dużej niepewności na rynkach – kiedy akcje, fundusze inwestycyjne i inne nastawione na zysk formy inwestowania wiążą się z większym ryzykiem straty. Wtedy inwestorzy wycofują kapitał z takich aktywów i przenoszą go do bezpiecznych przystani (inwestycji obarczonych niewielkim ryzykiem). Modelowym przykładem takiej przystani jest właśnie złoto fizyczne – niezależne od systemu bankowego i zachowujące stabilne ceny w okresach słabej koniunktury.

Sytuacja geopolityczna i gospodarcza

W ostatnich latach bardzo szybki i relatywnie duży wzrost cen odnotowaliśmy po wybuchu pandemii w 2020 roku i konfliktu zbrojnego w lutym 2022 roku. Ceny poszybowały także wiosną 2023, kiedy to pojawiło się realne zagrożenie kryzysem bankowym (związane m.in. z upadkiem Credit Suisse i kilku innych banków). We wszystkich tych przypadkach wycena złota zbliżyła się do rekordu wszech czasów, przekraczając barierę 2 000 dolarów za uncję.

Zasadniczo w okresach niepewności gospodarczej i geopolitycznej ceny złota rosną, a w okresach stabilizacji spadają. Gdy inwestorzy obawiają się o przyszłość, mają mniejszą skłonność do ryzyka, a większą do zabezpieczania kapitału. To wyraźna tendencja, choć nie można traktować jej jako bezwyjątkowej reguły.

Kurs dolara amerykańskiego

Kurs złota jest ujemnie skorelowany z kursem dolara amerykańskiego. Oznacza to, że w sytuacji wzrostu wyceny dolara, wartość złota spada i odwrotnie – gdy dolar słabnie, ceny złota idą do góry.

Między innymi dlatego w przewidywaniach cen złota często pod uwagę bierze się stan amerykańskiej gospodarki. Dla przykładu zakończenie cyklu podwyżek stóp procentowych przez Fed (bank centralny USA), który przekłada się na niższą wycenę dolara, jest często uważana przez analityków za prognostyk dla wzrostu cen złota.

Polityka pieniężna i działania banków centralnych

Inwestycjom w złoto sprzyjają niskie stopy procentowe. Niskie realne stopy sprawiają, że zainteresowanie złotem rośnie (co przekłada się na wzrost cen). Gdy stopy są wysokie, inwestorzy lokują często środki w aktywach, które dają szansę na większe zyski, przez co zainteresowanie złotem spada.

Pewien udział w globalnych cenach złota mogą mieć zakupy banków centralnych. Podobnie jak w przypadku inwestorów prywatnych, którzy chcą chronić swój kapitał – banki kupują złoto, by zabezpieczyć walutę w kryzysowej sytuacji. Jeśli takie zakupy są robione na dużą skalę, przez wiele banków jednocześnie, może zaburzyć to balans popytu i podaży (gdy pierwszy czynnik dominuje nad drugim, ceny złota rosną).

Przeczytaj także: Polska rezerwa złota – ile wynosi?

Wartość waluty

Na cenę złota wpływają także kursy walut konkretnych krajów. Słaba waluta jest zwykle związana ze słabą kondycją gospodarki – wartość pieniądza mogą obniżyć błędy w polityce finansowej kraju, takie jak na przykład niedostosowany do sytuacji gospodarczej poziom stóp procentowych, czy tzw. dodruk pieniądza. Złoto jako zasób fizyczny, nieposiadający emitenta i niezależny od systemu finansowego, zachowuje wartość w takiej sytuacji.

Warto też dodać, że dla polskich klientów kupujących złoto, istotna jest relacja polskiej waluty do amerykańskiej. Gdy kurs złotego obniża się względem dolara, cena złota kupowanego w Polsce wzrasta.

Inflacja

Jeśli pieniądz traci siłę nabywczą, potrzeba go więcej, by kupić jedną uncję kruszcu (ceny wyrażone w danej walucie są wyższe). Dodatkowo, jak już częściowo wspomnieliśmy, gdy globalna inflacja utrzymuje się na wysokim poziomie, złoto fizyczne zyskuje na popularności. Wtedy też jego ceny idą zwykle do góry, jako naturalna konsekwencja dużego popytu.

Dostępność (podaż i poziom produkcji)

Dużo powiedzieliśmy o wpływie popytu na ceny złota, ale warto zwrócić uwagę także na podaż. Obecnie złoto jest stosunkowo łatwo dostępne. Jednocześnie trzeba wiedzieć, że znane nam zasoby złota się kurczą – według szacunków ekspertów już za około 30-40 lat w obiegu pozostanie niemal wyłącznie złoto wcześniej wydobyte (nie będziemy już wydobywać surowca w szerokiej skali).

Dowiedz się więcej: Ile jest złota na świecie?

Ograniczona dostępność złota (którego nie można „dodrukować”) sprawia, że można zakładać utrzymanie jego wysokiej wartości w przyszłości. Warto też wspomnieć, że z każdym rokiem wydobycie jest trudniejsze i droższe – a to kolejny czynnik, który kształtuje cenę, po jakiej kruszec jest sprzedawany.