Jak sprawdzić autentyczność złota?

Złoto od dawna uważane jest za atrakcyjną formę inwestycji. Około 2600 lat temu monety z cennego metalu szlachetnego zostały wprowadzone jako ustandaryzowana metoda płatności – a fałszowanie złota istnieje mniej więcej od tego samego czasu. Fałszywe złoto może mieć postać monet lub sztabek, zawierających różne stopy złota lub złoto o niższej czystości niż podano. W przypadku zakupu od certyfikowanych sprzedawców metali szlachetnych generalnie nie ma powodu do obaw o autentyczność. Okazyjne zakupy od mniej wiarygodnych dealerów na platformie aukcyjnej lub bazarze to jednak zupełnie inna historia, w takim przypadku inwestorzy powinni przyjrzeć się bliżej i sprawdzić autentyczność złota i innych nabywanych wyrobów.

Istnieje wiele możliwości, aby to zrobić – od mniej precyzyjnych domowych środków zaradczych, które można przeprowadzić łatwo i niewielkim kosztem, po specjalistyczne testy, które wymagają zarówno specjalistycznej wiedzy, jak i drogiego sprzętu testującego. W artykule pokażemy, które metody są szczególnie warte uwagi i niezawodne. W ten sposób można uniknąć kosztownych błędów związanych z zakupami złota.

Gdzie sprawdzić autentyczność złotych monet lub sztabek?

Jubilerzy i handlarze mają do dyspozycji cały arsenał metod sprawdzania autentyczności złota, które mogą niezawodnie oddzielić ziarno od plew, zwłaszcza gdy stosuje się kilka z nich. Sztabki wolframu pokryte prawdziwym złotem są szczególnie zwodnicze pod względem wyglądu i wagi, ponieważ ich gęstość jest prawie identyczna ze złotem. Te podróbki mogą jednak zostać wykryte przez ekspertów. Dla prywatnych inwestorów metody eksperckie są często niedostępne, ponieważ są albo zbyt drogie, albo ryzyko uszkodzenia sztabki lub monety jest zbyt duże. W razie wątpliwości jubiler może pomóc w sprawdzeniu autentyczności złota następującymi metodami (w dalszej części artykułu przedstawiliśmy kilka domowych sposobów, które mogą pomóc w ocenie, czy złoto jest prawdziwe).

Jak sprawdzić złoto? Test kwasowy

Test kwasowy jest zwykle używany do testowania biżuterii. Może być jednak również używany do weryfikowania autentyczności złotych monet i sztabek. Do złota każdej próby stosuje się określoną ciecz probierczą – kwas testowy, który aplikuje się na rysę utworzoną przez pocieranie złotego obiektu testowego o kamień probierczy, w większości przypadków jest to lidyt. Jeśli ślad zblednie po zetknięciu się z kwasem, istnieje duże prawdopodobieństwo, że złoto, które pozostawiło ślad, jest fałszywe, tj. nie trzyma zadeklarowanej czystości. Należy zauważyć, że ta metoda sprawdzania autentyczności bada jedynie powierzchnię przedmiotu.

Analiza fluorescencji rentgenowskiej

W tej zaawansowanej technologicznie metodzie złote monety lub sztabki są wystawiane na działanie promieni rentgenowskich, a odbite promieniowanie rentgenowskie jest analizowane, co pozwala na jak najdokładniejsze i najbardziej wiarygodne określenie składu metalicznego badanego obiektu. Podobnie jak w przypadku testu kwasowego, wadą tej szybkiej metody badania autentyczności złota jest jej ograniczenie do powierzchni obiektu. Jeśli warstwa prawdziwego złota pokrywająca fałszywy kruszec jest wystarczająco gruba, analiza fluorescencji rentgenowskiej kończy się niepowodzeniem.

Analiza autentyczności złotych monet i sztabek za pomocą ultradźwięków

Testowanie autentyczności złota za pomocą analizy ultradźwiękowej jest znacznie głębsze niż test kwasowy i analiza fluorescencji rentgenowskiej. Polega ona na tym, że różne metale mają różne czasy przejścia ultradźwięków przez siebie, czyli czas, w którym ultradźwięki muszą przeniknąć przez badany obiekt. Nawet doskonałe fałszerstwa, takie jak wspomniane wyżej sztabki złota z rdzeniami wolframowymi, są łatwo wykrywalne.

Analiza przewodności elektrycznej

Wszystkie metale, w tym metale szlachetne i stopy metali szlachetnych, przewodzą prąd elektryczny w różnym stopniu. Analiza przewodności może zatem dość dokładnie określić, czy dana sztabka lub moneta jest rzeczywiście wykonana z materiału, za który się podaje. Zaletą nad innymi metodami sprawdzania autentyczności złota jest to, że sztabki sprzedawane w blistrze można również testować bez zdejmowania opakowania.

Autorskie rozwiązania od producentów monet – Program Bullion DNA dla Kanadyjskiego Liścia Klonowego

Sprzedawcy złota, którzy biorą udział w programie DNA Bullion Royal Canadian Mint mającym na celu identyfikację wyprodukowanych w Kanadzie monet ze złota, srebra, platyny i palladu, otrzymują specjalny czytnik połączony z bazą danych Kanadyjskiej Mennicy Królewskiej.

Wykorzystując technologię podobną do skanowania tęczówki, urządzenie skanuje powierzchnię monety Kanadyjski Liść Klonowy i porównuje ją w czasie rzeczywistym z wydrukiem powierzchni z bazy danych w Kanadzie. Zawiera ona skany każdej monety wyprodukowanej od momentu wprowadzenia czytnika. Według producenta proces ten jest w stu procentach bezpieczny, a inni dostawcy monet mogą pójść za tym przykładem.

Jak sprawdzić złoto w domowych warunkach?

Jednym z najbardziej intuicyjnych sposobów jest analiza wizualna obiektu, choć oczywiście może nie być ona dokładna. Szczególną uwagę należy zwrócić na najmniejsze odstępstwa od autentycznego odpowiednika. To, czy weryfikacja będzie pomyślna, jest więc uzależnione od dostępności drugiej pasującej monety lub sztabki.

Inną, choć obarczoną większym ryzykiem błędu, możliwością porównania są zdjęcia produktów ze sklepów internetowych. Czy wygląd złota jest identyczny jak na zdjęciach produktów, czy też można wykryć odchylenia? Czy krawędzie monet są żłobione czy gładkie? Czy boki sztabek są uszkodzone lub w inny sposób odbiegają od tych na zdjęciu produktu? W ten sposób można wykryć znaczne różnice, ale trudniej jest rozpoznać bardziej skomplikowane podróbki. Dla laików ta metoda jest zatem odpowiednia tylko w bardzo ograniczonym zakresie.

Rozmiar i waga w określaniu autentyczności złotych produktów

Sprawdzenie autentyczności złotych monet i sztabek, przez analizę ich wielkości i wagi będzie dokładniejsze niż kontrola wzrokowa i jest szczególnie przydatne w przypadku monet, ponieważ określona waga każdej zwykłej monety bulionowej jest łatwo dostępna. Na przykład złota moneta Filharmonicy Wiedeńscy ma dokładnie 37,0 mm średnicy i 2,0 mm grubości i waży dokładnie 31,103 g. Jeśli jedna z tych wartości odbiega od normy, moneta jest najprawdopodobniej pozłacaną podróbką z rdzeniem ze stopu miedzi i srebra.

W sprawdzeniu prawidłowej wagi i wymiarów popularnych monet pomoże Ci linijka mennicza. To prosty przyrząd, który kupisz w naszym sklepie za mniej niż 100 zł.

Jak sprawdzić złoto testem magnetycznym?

Złoto jest diamagnetyczne, tzn. nie jest przyciągane, lecz odpychane przez magnes. Test wymaga silnego magnesu. Magnes zbliżamy do sztabki lub monety. Jeśli magnes przykleja się do badanego przedmiotu, to na pewno nie jest to czyste złoto.

Profesjonalne wagi magnetyczne oferują bardziej wiarygodne wyniki niż zwykłe magnesy. Jedną z zalet testu magnetycznego jest to, że można go również nakładać na złoto w blistrach. Natomiast test magnesu nie nadaje się do sprawdzania autentyczności stopów złota stosowanych w produkcji biżuterii.

Jak sprawdzić autentyczność złota testem dźwięku?

Kontrola autentyczności złotych monet za pomocą testu dźwięku działa bez dodatkowych środków pomocniczych. Badana złota moneta jest po prostu krótko uderzona innym metalowym przedmiotem. Wyraźny, „długi”, charakterystyczny dźwięk złota znacznie różni się od brzmienia podróbek, które w porównaniu z nimi brzmią niewyraźnie. Ta metoda powinna być stosowana raczej przez doświadczonych kolekcjonerów, dobrze obeznanych z dźwiękami, jakie wydają złote przedmioty.

Krugerrand – jak rozpoznać tę i inne popularne monet, używając linijki menniczej?

Szablon testowy (wspomniana wcześniej linijka Fischa) jest dostępny dla każdej popularnej monety inwestycyjnej, takiej jak Amerykański Orzeł czy pierwsza i najpopularniejsza moneta bulionowa – Krugerrand. Linijka pozwala nawet laikom szybko i stosunkowo niezawodnie zweryfikować autentyczność monety poprzez sprawdzenie jej wymiarów i wykrycie nawet najmniejszych odchyleń. 

Przyrząd kształtem przypomina tradycyjną linijkę. W jego strukturze zaprojektowano szczeliny testowe, czyli specjalne wcięcia, do których przykłada się produkt. W ten sposób możemy zweryfikować jego grubość i średnicę. Odpowiednie wgłębienie pozwala sprawdzić także wagę monety, która dla monet o wadze 1 uncji powinna wynieść 31,1 g, chyba że zawierają domieszki innych kruszców. Tak dzieje się w przypadku Krugerranda, który zawiera jedną uncję złota (dokładnie 31,1035 g) oraz dodatek miedzi (2,8265 g).

Jak rozpoznać Krugerranda?

Przede wszystkim trzeba pamiętać, że Krugerrand, mimo że zawiera pełną uncję złota, waży niecałe 3 g więcej. Używając linijki dedykowanej tradycyjnym monetom jednouncjowym, uzyskamy niepoprawny wynik, nawet w sytuacji, gdy weryfikacji poddamy autentyczny produkt. Należy więc wybrać taką linijkę Fischa, która jest przystosowana do mierzenia tej najsłynniejszej monety z RPA (informacje na ten temat można znaleźć w opisie produktu – taka linijka mennicza jest również dostępna w naszym sklepie.

Dodatek miedzi sprawia, że Krugerrand ma charakterystyczny złotobrązowy odcień – to pierwsza, widoczna gołym okiem cecha wyróżniająca ten produkt. Krugerrand 1 oz ma także ząbkowany na całej długości rant. Weryfikując dokładnie wagę, średnicę i grubość monety (w porównaniu z informacją od producenta), można z dużym prawdopodobieństwem potwierdzić jej autentyczność, również w domowych warunkach.

Kontrola gęstości poprzez wypieranie wody (sprawdzanie złota próbą Archimedesa)

Ta metoda testowa istnieje od bardzo dawna: grecki matematyk i fizyk Archimedes opracował ją w III wieku p.n.e. Gęstość danej sztabki lub monety określa się, zanurzając ją i mierząc powstałe przemieszczenie wody. Archimedes odkrył, że każdy metal ma określoną gęstość; ta z 24-karatowego złota o próbie 999,9/1000 wynosi 19,3 g/cm3. Ogromną zaletą tej metody jest to, że oprócz autentyczności złota można również wiarygodnie określić jego próbę. Wymagana jest jednak ekstremalna dokładność: nawet temperatura wody musi wynosić dokładnie 20°C, ponieważ tylko wtedy gęstość wody wynosi dokładnie 1 g/cm3. Ponadto badany obiekt musi być również całkowicie gładki dookoła, ponieważ nawet najmniejsze pęcherzyki wody mogą wpłynąć na wynik pomiaru. Szczegółowe instrukcje, jak przeprowadzić test wyporności, aby uzyskać wiarygodny wynik, można znaleźć w Internecie.

Certyfikaty autentyczności złota

Standard "Good Delivery" LBMA, ustanowiony w 1987 roku, jest najważniejszym znakiem jakości dla producentów sztabek złota. Norma zawiera ścisłe specyfikacje dotyczące wymiarów, wagi, wyglądu, tłoczenia i próby sztabek złota, która musi wynosić co najmniej 995,0/1000. Ponadto producent kruszcu musi również spełniać określone kryteria jakości. Certyfikat Good Delivery jest rozpoznawany na całym świecie i ułatwia inwestorom odsprzedaż sztabek złota.

Opakowania blistrowe, w które zapakowane są sztabki złota, posiadają również certyfikaty wystawione przez producenta, potwierdzające autentyczność kruszcu.
Niestety opakowania blistrowe również mogą być sfałszowane, podobnie jak drukowane certyfikaty. Może się to wydawać frustrujące, ale w rzeczywistości jest to dodatkowa okazja do sprawdzenia autentyczności złota: fałszerze często wkładają mniej wysiłku w kopiowanie nadruków na blistrach niż na samych sztabach.
Po bliższym przyjrzeniu się ekspert – a czasami laik również – może wykryć niedokładności skopiowanych certyfikatów i innych nadruków na blistrach, a tym samym zidentyfikować podróbki. Zależy to oczywiście od dostępności zdecydowanie autentycznego przedmiotu do porównania.

Nasza rekomendacja: kupuj złote monety i sztabki od renomowanych dealerów

Podczas gdy wszystkie testy eksperckie pozwalają przynajmniej na wiarygodną analizę powierzchni, a analiza ultradźwiękowa i przewodność elektryczna zapewniają stuprocentowe bezpieczeństwo, większość domowych środków zaradczych jest obarczona jakimiś błędami. Nawet laicy mogą jednak poprawić wiarygodność swoich wyników badań, łącząc kilka metod, zwłaszcza jeśli uwzględnią opakowanie w swojej kontroli. Przynajmniej stosunkowo słabe fałszerstwa, w których rdzeniem sztabki lub monety jest miedź i srebro, można dość niezawodnie odsłonić. W zasadzie wszystkie wyżej wymienione metody uwierzytelniania mają jedną wspólną wadę: zakup został już dokonany. Jeśli przedmiot okaże się fałszywy, kupujący nie otrzymuje automatycznie zwrotu kosztów. Najłatwiejszy i najbezpieczniejszy sposób na uniknięcie wpadnięcia na fałszywe złoto: kup od renomowanego, certyfikowanego sprzedawcy złota.

Jeżeli zastanawiasz się jakie złoto inwestycyjne wybrać, dowiesz się więcej, czytając artykuł: Złote sztabki czy monety - co wybrać?